lunes, 16 de septiembre de 2019

VERBOS POR SU TERMINACIÓN EN QUECHUA


En quechua los verbos en infinitivo terminan en las cinco vocales(Ay, ey, iy, oy, uy)

AY
Llankay: Trabajar
Astay: Trasladar
Nak'ay:Degollar
Pukllay: Jugar
Apay: Llevar
Q'alay: Desnudar
Kutay: Moler
Pakay: Esconder
Huqllachay: Unificar
Wisq'ay: Cerrar
Pusay: Conducir

EY
Ayqey: Escapar o huir
Saqey: Dejar
Taqey:Almacenar
Leqley: Hacer hervir cosa espesa

IY
Hampiy:Curar
Puriy: Andar o caminar
Kutiy:Volver
Asiy: Reír
Riqsiy: Conocer
Qatiy: Arrear
Hoqariy: Levantar
Takiy: Cantar
Riy: Ir
Malliy: Probar
Arwiy: Enredar o enroscar
Chumpiy: Fajar
Muskhiy: oler
T'akwiy: REgistrar
Thaphtiy: Sacudir
Talliy: Vaciar
Iñiy: Creer
Niy: Decir
P'akiy: ROmper

OY
Qoy: Dar
Onqoy: Enfermar
Horqoy: Sacar
Chaqoy: Talar
Qhorqoy: Roncar
Loq'oy: Absorver

UY
Qochuy: Gozar
kuyuy: Mover
Mikhuy: Comer
Khipuy: Atar
Tarpuy: Sembrar
Apamuy: Traer
Kuchuy: Cortar
Yachakuy: Estudiar
Waylluy: Amar
Wañuy: Morir
Tapuy: Preguntar
Haykuy: Entrar
Hamuy: Venir
Ch'aqchuy: Regar
Yapuy: Arar
Chaqruy: Mezclar

Fuentes:
Quechuaqosqo.blogspot.com
Academia Mayor de la Lengua Quechua Cusco
Diccionario Quechua-Español -Quechua AMLQC
Gramática Quechua - Leandro Herencia Fernandez

No hay comentarios:

Publicar un comentario

VERBOS TRANSITIVOS EN QUECHUA

Estos verbos transmiten su acción mediante el sujeto hacia otro(objeto directo) que la recibe directamente, haciendo declinaren el caso gra...